जिंदगी...........

जिंदगी...........

रोज नई उमंग है 

ध्येय की खोज में 

खेद की सुरंग है 

आग है पेट में 

हात अभी तंग है 

आँख भरे सपनो में 

आशाएं बुलंद है 

नया दिन नया संग  

कई चेहरे कई रंग 

साथ चले राह में 

ताल भी तरंग है 

कभी हार कभी जीत 

फिर भी दिल मलंग है 

फिर भी दिल मलंग है 

श्रीमत,

गोवा नाम ही काफी है! _GOA Trip Info

सळसळती लाट, सागराची गाज,

माडातली वाट, खुनावते आज,

गोवा नाम ही काफी है! 

तुम्हाला कोनी विचारल, "काय मग यंदा कुठे आणि तुम्ही फ्क्त "गोवा" अस्स जरी उच्चारलात तर त्या व्यक्तीच्या चेहर्यावरती जे भाव उमटतात ते फक्त आनि फक्त गोव्याला जाउन आलेल्या व्य्क्तीलाच कळु शकतात. अपवाद फ्क्त पुणेकर. 😀😀 मी गोव्याला जाउन येन्याआधी भरपुर संकेत स्थळ पालथी घातली. पण मनासारखी माहीती हाती येत नव्हती आणि जी काही मिळाली तीही आपल्या बोलीभाषेत नव्हती. काही मित्रांना विचारल तर त्यांनी मला साऊथ गोवा, नॉर्थ गोवा असं काही बाही सांगितल. इथे मी आजही रेल्वे स्टेशन वर गेलो की पुढचा पत्ता विचारण्या आधी ईस्ट किंवा वेस्ट ला कस जायच ते आधी विचारुन घेतो. तिथे हा साऊथ आणि नॉर्थ गोवा मला कितपत सापडतोय हा जरा यक्ष प्र्श्नच होता. ते म्हणतात ना स्वता मेल्याशिवाय स्वर्ग दिसत नाही. या उक्तीप्रमाने आधी जाऊन आलो आणि आता मी पाहीलेला गोवा माझ्या नजरेतुन तुमच्या समोर मांडण्याचा प्रयत्न करत आहे. 

तशी माझी यंदाची तिसरी वेळ गोव्याला जाण्याची. मी हे सेम वाक्य आमच्या पिताश्रींसमोर फेकल होत. तर मला म्हणाले तिकडे जाऊन दिवस रात्र दारु ढोसुन त्या उघड्या नागड्या बायका पाहाण्यापेक्षा तीनवेळा वारीला गेला असतास तर थोड का होईना पुण्य गाठी पडल असतं. कलयुग रे कलयुग इति अण्णा. मी म्हनालो अन्ना सौदर्या पाहणार्याच्या नजरेत असाव लागत. तुम्हाला नाही झेपणार पुढची शिवी ऐकायच्या आधी मी तिथुन सटकलो हे वेगळ सांगायला नको तर असो.

तिन्ही खेपेला मला उलगडलेला गोवा हा वेगवेगळा होता. गोवा म्हटल की सळसळती तरुनाई, फसफसणारी पेय, ऊसळता समुद्र आणि मासे. बस अजुन काय हवं. मला जर विचाराल तुमचा आवडता टाईम पास कोणता? तर मी सरळ सांगेन "समुद्र्किनारी मस्त शॅक मध्ये बसुन उसळत्या लाटांकडे पाहत हातातल्या चील्ड बियरचा आस्वाद घेने". डोक्यात ना कसला विचार ना कसली फिकीर. कधी कधी मेन्दुला आराम देनं पण फायदेशीर असत. नुस्त्या कल्पनेणेच गार गार वाटत नाही का?.

तर सर्वात पहिल तुम्ही गोव्याला नक्की कशासाठी जाताय हे ठरवा. गोव्याला कोनी, कधी आणि का? जावे यासाठी मी एक चेकलिस्ट केली आहे. यातील सर्व प्रश्नांची उत्तर होकारार्थी येत असतीत तर तुम्हाला गोव्याला जाण्याची नितांत गरज आहे असे समजावे.

१. नुकताच ब्रेकअप झाला असेल

२. बायको आणि बॉसच्या टोमण्यांचा कंटाळा आला असेल

३. रोजच्या दिनचर्येचा वैताग आला असेल.

४. आपल्या राज्यातली दारु व पेट्रोल परवडत नसेल. 

५. सर्वात महत्वाच विजय मल्याच घर सचिन जोशी ने नक्की घेतलय की नाही याविषीयी शहानिशा करायची असेल

आता गोव्याला कोणी जाऊ नये यांच्यासाठीही एक चेकलिस्ट आहे.

१. जे चुकिच्या समजुतींप्रमाने वारही पाळतात.

२. ज्यांची बायको "तुम्हाला माझी शपथ आहे" टाईप आहे.

३. जे माणुसकी हाच खरा धर्म आहे हे .विसरुन व्रत वैकल्य आणि पाप पुण्य यातच आपल भल मानतात.

४. जे स्वताच्या बायकोने अलका कुबल आणि दुसर्याच्या बायकोने मात्र कतरीना सारखे वागावे अशी अपेक्षा ठेऊन असतात.

५. ज्यांना मुळात गोवा हे स्वतंत्र राज्य आहे हेच अजुन माहीती नाहीये.

वरील सर्व मत लेखकाची वैयक्तिक आहेत उगाच पर्सनली घेऊ नयेत. कारण ज्या ला आला राग.......त्याला.....!😆😜😆😆😆😆😆😆😆

वर सांगितल्याप्रमाणे भौगोलीकरीत्या गोव्याचे दोन भाग पडतात. नॉर्थ गोवा आणि साऊथ गोवा. नॉर्थ गोवा त्यातील बिचेस, शॉपींग मार्केट्स, नाईट लाईफ, वॉटर स्पोर्टस आणि मदिरे साठी प्रसिध्द आहे तर साऊथ गोवा गोअन कल्चर, दुधसागर, फोर्ट्स, जुणे चर्चेस व मंदिरांसाठी प्रसिध्द आहे. 

मंगेशी मंदिर परिसर 

मंदिरासमोरील दीपमाळ  

त्यामुळे तुमच्या आवडी प्रमाणे तुम्ही राहण्याचा पर्याय निवडु शकता. जर बिचेस पाहायचे असतील तर नॉर्थ गोव्यात कॅन्डोलीम किंवा कलंगुट हा राह्ण्यासाठी उत्तम पर्याय ठरु शकतो. कारण कॅन्डोलीम, कलंगुट, बागा, अंजुना व वागातोर हे बिचेस एकाच लाईन मध्ये आहेत. त्यात आपल्या आवडी आणि बजेट प्रमाने बाईक अथवा गाडी हायर करुन तुम्ही सर्व ठिकाने मस्त आरामात एक्सप्लोर करु शकता.  

जर साऊथ गोवा पाहायचा असेल तर पणजी अथवा दोना पावलो राहण्यासाठी उत्तम पर्याय ठरु शकतो. त्यातही दुधसागरला जायच असल्यास सकाळी सहावाजताच निघालेल उत्तम कारण आता नवीन नियमांप्रमाणे फक्त २०० पर्यटकांनाच आत सोडला जाते. त्यामुळे वेळेत नाहीत पोहचलात तर हिरमोड होण्याचीच शक्यता जास्त. गाडीचे पैसे फुकट जाणार नाहीत कारण येताना तुम्ही मंगेशी टेंपल, स्पाईस गार्डन, सेंट फ्रांन्सिस चर्च आणि म्युझयम करु शकता. शक्यतो तिकडचे गाडीवाले पण तसच पॅकेज ऑफर करतात. तुम्हाला किती पॉईंट पाहायचेत यावर तुम्ही त्यांच्याबरोबर भाव कर शकता.मंगेशीला जायचं असेल तर मांसाहार व मद्यपान टाळावे त्यातही गुडघ्याच्या खाली वस्त्रे परिधान केलेली असतील तरच मंदिरात प्रवेश मिळतो. शेवटी आपल्या मंदिराचे पावित्र्य आपण नाही राखलं तर बाहेरच्यांकडून काय अपेक्षा बाळगणारं. 

जाण्यासाठीचा उत्तम वेळः नोव्हेंबर ते जानेवारी अखेर पण सिझन असल्यामुळे भाव जरा जास्तच चढे मिळतात. कारण जी एसी ड्बल ऑक्युपेन्सी रूम तुम्हाला इतर वेळी १५०० ते २००० मध्ये मिळते तीच तुम्हाला या काळात ३५०० ते ४५०० च्या रेंज मध्ये ऑफर केली जाते. त्यात सर्व रूम स्लॉट ऑनलाईन वेबसाईटवाले आधीच बुक करतात. त्यामुळे सेम हॉटेलची कॉस्ट वेगवेगळ्या वेबसाईट्स वर वेगवेगळी दिसते. म्हणुन नीट नियोजन केलत तर चांगल्या रेट मध्ये उत्तम रुम मिळु शकते. फॅमेलीसोबत जात असाल तर शक्यतो एसी रुम पहावा कारण गोव्याच वातावरण बारामाही उष्ण व दमट असतं सो बायकोच टेम्परेचर कुल मोड वर ठेवाल तर गोवा अजुन कुल वाटु शकतो अन्यथा नवरत्न तेल व डर्मी कुल बाळ्गणे इष्ट ठरेल. हॉटेल बुक करताना शक्यतो ब्रेकफास्ट इन्क्लुड करुनच घ्यावा. कारण बाहेर साध मसाला ऑम्लेट जरी खायला गेलात तरी ब्रेड्चे पकडुन १०० रु होतात. व सेट ब्रेकफास्ट घ्याल तर १८० ते २०० रु होतात तेही लिमिटेड म्हणजेच पाच सहा जण असाल तर एक्स्ट्रा चहा कॉफी पकडुन रोजचे हजार बाराशे सहज घुसतात.

सडाफटिंग लोकांनी सरळ एखादी डॉरमॅटरी अथवा बीच जवळील शॅक मध्ये साधी रुम पाहावी. ७०० ते १००० मध्ये आरामात चांगली खोली मिळते. सामान (स्वताचेच बरं का) फेकल की बोंबलत फिरायला मोकळं. 

Basilica of Bom Jesus

Inside View of the Church

Holy Jesus

फिरण्यासाठीः स्कुटी अथवा बाईक ३५० ते ५०० च्या रेंज मध्ये मिळतात. त्यात गाडी घेताना ती व्यवस्थित चेक करुन घ्यावी कारण आधी भरपुर लोकांनी ती घसटवलेली असु शकते. ब्रेक्स, क्लच, गिअर, इंडीकेटर्स नीट तपासुन घ्यावेत. ए्खादा स्क्रॅच अथवा डेंट पहिल्यापासुनच असेल तर संबधीत व्यक्तीला तिथल्या तिथे तो दाखवुन खातरजमा करुन घ्यावी. कधी कधी मुळ मालक व एजंट वेगवेगळे असु शकतात त्यामुळे शक्यतो गाडीचे फोटो काढुन मोबाईल मध्ये ठेवावेत. जेणेकरुन  वाहन परत करताना जर काही बिन बुडाचे आरोप झालेच तर त्या फोटोंचा पुरावा म्हणुन वापर करु शकता अन्यथा नाहक तुमच्या कडुन भुर्दंड वसुल केला जाऊ शकतो. अशा घटना भरपुर झालेल्या आहेत. कारण एक्साईट्मेंट मध्ये बर्याचदा या गोष्टी चेक करायच्या राहन जातात. आणि नंतर आख्या पिकनिकची आईझेड होते. शक्यतो गाडी हॉटेल वाल्यांच्या शिफारशी शिवाय बघावी अन्यथा वेटर्सचा कट पकडुन तुम्हाला पर डे ५०-१०० रु महाग पडु शकतात. आता हा सर्व खटाटोप ज्यांचे मेहनतीचे पैसे आहेत त्यांच्यासाठी. "वावर आणि पावर" वाल्यांच काय? मनात आणल तर ते रनगाडे घेऊन पण फिरु शकतात.😜😄

तुम्हाला हवं तर तुंम्ही गोवा टुरिझमच्या हॉप ऑन हॉप ऑफ बस सेवेचा लाभ सुद्धा घेऊ शकता. ह्या बसेस फुल्ली एअर कण्डिशन्ड असून त्यांच्या ओपन डेक वरून तुम्ही ३६० डिग्रीत गोवा पाहण्याची मजा लुटू शकता. अधिक माहितीसाठी खालील संकेत स्थळाला भेट द्या. 

GOA HIP ON HIP OFF OPEN DECK BUS FACILITY
  

आता थोड खाण्याविशयी,

टीप नं १- शक्यतो एकाच ठिकाणी बसुन बिल आणि पोट वाढवण्यापेक्षा फॉरेनर्स स्ट्रॅटेजी वापरावी. हे फिरंगी लोक एक-सवा तासाच्या वर एका शॅक अथवा हॉटेल मध्ये बसत नाहीत. त्यामुळे फायदा काय तर नव नवीन ठिकानं आणि तेथील फुड एक्स्प्लोर करता येत आणि पैसे ही तेवढेच जातात. 

टीप नं २- बियर चा पिंट शॅक मध्ये ८० ते १०० च्या रेंज मध्ये मिळतो. तर तोच पिंट दुकानात ४० रु ला मिळतो. चांगल्यात चांगल्या व्हिस्कीचा लार्ज पॅक हॉटेलात अथवा शॅक मध्ये १०० ते १२० पर्यंत मिळतो, पण त्याच व्हिस्की्चा आख्खा खंबा ५०० ते ६०० मध्ये येतो. त्यामुळे एकवेळची दारु बाहेरुन आणुन रुमवर ढोसली तरी बर्यापैकी पैसे वाचु शकतात चॉईस इझ युवर्स.

टीप नं ३- रात्रीचा डिनर लाईव्ह म्युझिक ऐकत करायचा असेल तर शक्यतो बॉलीवूड नाईट असा बोर्ड लावला असेल तरच जावे, अन्यथा "सांगतंय कैरं ऐकतंय बहिरं" अशी अवस्था व्हायची. इंग्लिश गाणी आवडणाऱ्यांसाठी अर्थातच "sky is the limit" भरपुर ऑपशन्स आहेत. पब्स मध्ये जायचं असेल तर टिटोस, कबाना, कोहीबा हे ऑपशन्स आहेतच. कोहिबाला वीकेण्डला जायचं असेल तर कम्पल्सरी शूज व प्रॉपर स्मार्ट कॅज्यअल्स परिधान करावेत.  स्लीव्हलेस अथवा थ्री फोर्थ असेल तर माजुर्डे बाउन्सर आत सोडत नाहीत. काही शॅकवाले सुद्धा वीकएंड पार्टीची व्यवस्था करतात. 

टीप न. ४- कोणत्याही अनोळखी व्यक्तीशी लगेचच  मैत्री करू नका अथवा कोणतीही वैयक्तिक माहिती शेअर करू नका . त्यातही मसाज वाले आणि पेडलर्स पासून सावधान अन्यथा दिल चाहता मधल्या सैफ सारखी अवस्था व्हायला वेळ लागणार नाही. काही लोक तिकडे फुलटाईम गळ टाकूनच बसलेले असतात. मजेतला "म" गळुन सजेत रूपांतर व्हायला एक क्षण पुरेसा असतो. so be careful! 

Church of St. Fransis

Fort Aguada

काही सिलेक्टिव्ह खाण्याची ठिकाणें,

१. सुझो लोबो कलंगुट बीचवर- थोडं महाग आहे पण एकदा तरी ट्राय करायला हरकत नाही 

२. साई प्रसाद कलंगुट मॉलच्या मागे - पॉकेट फ्रेंडली आहे पण थोडं अस्वच्छ वाटलं 

३. आनंद रेस्टोरंट अँड बार वागातोर - फ्राईड फिश आणि थाळी छान मिळते.

४. रिट्झ क्लासिक पणजी - मस्त थाळी मिळते फक्त आपल्यात लग्नाच्या हॉल मध्ये जशी गर्दी असते सेम तशीच फिलिंग जेवताना येते. अगदी लोक कधी कधी चेअर च्या मागे पण उभे असतात. 😀

टीप- शक्यतो थाळी घेण्यापेक्षा वेगवेगळे पदार्थ ऑर्डर केलेत तर तेवढ्याच पैशात जिभेचे चोचले पुरवता येतात. कारण गोव्यात थाळी मध्ये चपाती येत नाही आणि फिश करी सोडली तर बाकीच्या भाज्या सवतीच्या लग्नाला आलेल्या बायको सारख्या फुगून असतात. 

बाकी वरील सर्व हॉटेल्सची माहिती झोमॅटो वर उपलब्ध आहेच. त्यात गोव्यात एक वेळ डॉक्टर भेटणार नाही पण बार आणि दारूची दुकान बाजू बाजूला भेटतील त्यामुळे खाण्या पिण्याची चिंता नसावी. 

Dona Paula Sea View

आगोडा फोर्ट व  दोना पावलोला शक्यतो संध्याकाळीच भेट द्यावी कारण दुपारच्या रणरणत्या उन्हात आजूबाजूच्या विहिंगम द्रुष्याचा नजारा ठरवुन सुद्धा घेता येत नाही. आगोडा फोर्ट ५. ३० नंतर बंद करतात.

Dona Paula (Ek Duje Ke Liye Spot)

Statue in front of Miramar Beach

Vagator Beach

कसे जाल- ट्रेन ने जाल तर थिविम अथवा मडगावला उतरुन व विमानाने जाल तर दाबोलीम एयर पोर्ट वर उतरून  प्राईवेट टॅक्सी अथवा बस ने इप्सित स्थळी जाऊ शकता.

टॅक्सी व बाइकचे  साधारण दर तुमच्या माहितीसाठी, 

खाली नमूद केलेल्या तक्त्यातील  रेट सीज़न प्रमाणे कमी जास्त होत असतात त्यामुळे 100-200 रू  वर खाली होऊ शकतात. यापेक्षा जास्त दर मागितल्यास सरळ-सरळ दुसरी टॅक्सी/गाडी पाहावी अथवा वाहतुक पोलिसांशी संम्पर्क साधावा. 

नॉर्थ गोव्यातील फेमस बीचेस: कलंगुट, बागा,वागातोर,आरंबोल, मँड्रेम, मोर्जीम, अंजुना
साऊथ गोव्यातील फेमस बीचेस: बेनोलिम, कोलवा, वार्सा, पालोलेम, माजोर्डा.

सर्वात महत्वाचं येताना विमानाने येणार असाल तर पाच लिटर दारू आणू शकता. 😜 आता प्लीज आनंदाश्रु  ढाळण्यापेक्षा जायची तयारी करा पटकन.

ज्यांच्या बरोबर हे क्षण मी मनसोक्त उपभोगले ते माझे सहयात्री माझे कुटुंब 

Thanks for being part of my life 

मि. अँड मिसेस पाटील - धरनीकंप

वारः सोमवार, वेळः पहाटे ६ वाजता.

मी गाढ झोपेत असतानाच धान्न..धान्न..धान्न्न... अचानक जमीनीला हादरे बसायला सुरवात झाली. माझ्या मेंदुला काही कळायच्या आतच मी शेजारीच झोपलेल्या माझ्या साडेतीन वर्षाच्या छकुलीला कवटाळलं आणि शेजारच्या टेबलखाली जाऊन बसलो. बहुतेक भुकंप झाला होता. मला चटकन भुकंप झाल्यावर कसा वाचवाल जीव? या वायझेड चॅनलवरच्या कार्यक्रमाची आठवन झाली. मी लेकीला छातीशी कवटाळल आणि दोन्ही पाय गुडघ्यापर्यंत घेऊन भिंतीला टेकुन बसलो. अचानक झालेल्या प्रकारामुळे मुलगी पार गांगरुन गेली होती. तिच्या एकंदर चेहयावरचे भाव "ए पप्पाड्या तुला काही कळत की नाही?" असे सांगत होते. काही वेळातच हादर्यांचा आवाज बंद झाला. इतक्यात माझी लेक मला ढोमसत म्हणाली "ए पप्पा मला सोडनां मला मम्माकडे जायचय". "अरेरे मला एका क्षणात माझ्या अर्धांगिणीची जाणीव झाली. कुठे आहे ती? तिला पाहायला टेबला बाहेर आलो. पोरगी एव्हाना मला हिसके देऊन हॉल मध्ये पळाली होती.  

मी हॉलच्या दिशेने निघालो तसा परत धान्न धान्न...धान्न्न्न.....आवाज सुरु झाला. पाहतो तर काय आमच्या सौ रश्शीवरच्या उड्या मारण्यात गुंगल्या होत्या. आमच पासष्ठ किलोच धुड लीलया खालीवर जाताना पाहुन मगाशच्या हादर्यांचा उलगडा मला झाला. 

सौ नी ग्रे कलरचा लेगीन्स आणि वर पिंक कलरचा टी शर्ट घातला होता. केस एकत्र मागे ओढुन पोनी टेल घातली होती. एकंदर प्रेगन्सी नंतर वाढलेल्या वजनामुळे ती फीट कमी आणि फॅटच जास्त वाटत होती. मी न राहावुन बोलला काय गं आज सुर्य पश्चिमेला कसा? नाही म्हटल गेली दोन वर्ष ओरडत होतो. "व्यायाम कर "व्यायाम कर! पण तु जागची हलली नाहीस उलट मलाच बोलायचीस आधी स्वतःच पोट बघा, तुम्ही आता बदलात, तुमचं माझ्यावर प्रेमच राहील नाही, ऑफिसात फिगर वाल्या पोरी बघता आणि घरी येऊन मला ऐकवता. भेटली असेल कोणीतरी सटवी चवळीच्या शेंगेसारखी...नुस्ती च्यावच्याव...नाही म्हटल जे करतेस ते स्वागतार्हच आहे. पण अचानक हा बदल कसा काय झाला?

अहो काही नाही मला माझी चुक लक्षात आली. तुम्ही बिचारे सतत माझ्या मागे लागायचात पण मीच तुम्हाला काहीही बोलायचे. पण नाही, "मला आता व्यायामाच महत्व कळु लागलय". (एका दिवसात मी मनातल्या मनात) मला सौ बंदुकीच्या गोळ्या मधात बुडवुन डागतायत अस वाटु लागलं. चेहरा काहीसा हसरा करतच मी म्हणालो चला बर झालं देर आये दुरुस्त आये. ते सोडा हे पहा माझे नवीन शुज, (दोन्ही पाय जवळ करुन हात कटीवर ठेऊन फक्त डोळे शुजवर..एकदम रुक्मीनी अवतार) पुमाचे आहेत आणि ही बॅग नाईकेची. आणि हो आज दुपार पासुन मी चळवळकरांच्या स्पेशल वेट लॉस बॅचला जाणार आहे. तेही अन्युल सब्सक्रिप्शन मी केलय परवाच्या शनिवारी. अरे व्वा करत मी मनातल्या मनात या बाईने क्रेडीट कार्डला कितीचा घोडा लावला ह्याचे हिशेब करु लागलो.

बर मी आंघोळ करुन यतो, माझा टिफिन तर रेडी आहे ना? अहो म्हणजे काय, "हो पण आता नेहमीसारख तेलकट तुपकट आणि चमचमीत खायला मिळणार नाही, आमच्या सरांनी आम्हाला डाएट चार्ट दिलाय तोच आता घरात फॉलो होणार. आईच्यान हा सर म्हणजे नक्कीच कोणी तरी दिव्यात्मा असला पाहीजे. ज्या बायका उभ्या आयुष्यात आपल्या नवर्याच ऐकत नाहीत त्या एका दिवसात या सरांच ऐकायला लागतात. मला तर त्याच्याकडुन एखादा तावीज वैगरे मिळतो का ते पहाव अस वाटु लागल.

चला आता माझा वेळ खाऊ नका, तुमचा टीफिन आणि बॅग भरुन ठेवली आहे. आंघोळ करुन किचन मध्ये ठेवलेले ओटस खाऊन घ्या. माझे अजुन तीन सेटस बाकी आहेत. धान्न् धान्न..धान्न...परत रश्शी गिरणीच्या पट्याप्रमाणे फिरु लागली. मला उगाचच खालच्या मजल्यावरुन कोणीतरी शिव्या देतय असा भास होऊ लागला. तर माझी कन्या तिच्या बाजुला उभी राहुन कमॉन मम्मी करत जागच्या जागी उड्या मारु लागली. काहीही असो नेहमीच गाऊन मध्ये दिसनार आमच ध्यान आज जिमच्या पेहरावात एकदम हॉट दिसत होत. मला बॅक ग्राऊंडला "हळद आणि चंदनाचे गुण समावे संतुर त्वचा आणखीन उजळे संतुर..संतुर. हे गाण लागल्याचा फील आला. मी खांद्यावर टॉवेल घेऊन बाथरुम मध्ये निघुन गेलो.

वासोटा व्हाया बामणोली

      

             
                किल्ले वासोटा

                ऊंचीः १३०१ मीटर (४२७० फुट)

                श्रेणीः मध्यम

                प्रकारः मिश्रदुर्ग

काही गोष्टींविषयी लिहायला कशी सुरवात करावी हेच मुळात सुचत नाही. कदाचित आपल्याला त्या विषयाबद्दल अपुर ज्ञान असावं अथवा त्याची व्याप्तीच इतकी मोठी असावी की शब्द अपुरे पडावेत. असच काहीस माझ्याबाबत घडतयं वासोट्याला जाऊन आल्यापासुन. आज इंटरनेटवर वासोट्याविषयी बरीच माहीती उपलब्ध आहे. अगदी त्याच्या उंचीपासुन ते त्याच्या अंगाखांद्यावर खेळनार्या पशुपक्षांपर्यंत. परंतु मला उमगलेला वासोटा हा त्याही पलीकडचा आहे. ..........

जर तुम्हाला रोजच्या धावपळीचा, लोकलच्या गर्दीचा, ऑफिसच्या इन टाईम पंचचा, बॉसच्या टोमन्यांचा, न वाढनार्या पगाराचा आणि सतत वाढनार्या महागाईचा, इतरांच्या तुमच्याकडुन असलेला अपेक्षांचा,  व्हॉटसप चॅटचा आणि फेसबुकवरील खोट्या लाईक्सचा तीव्र कंटाळा आला  असेल तर वासोटा  हा त्यावर उत्तम पर्याय ठरु  शकतो, "हो पण दर्या खोरयांच वेड रक्त्तातच असाव लागतं तिथे येरा गबाळ्याच काम नाही.

          वासोटा...म्हणजेच व्याघ्रगड, आज भारतात जे काही मोजकेच मिश्रदुर्ग (म्हणजेच वनदुर्ग आणि गिरीदुर्ग यांचा संमिश्र प्रकार) आहेत त्यात वासोट्याचं नाव घेतल्यास अतिशयोक्ती ठरु नये. चोहोबाजुंनी घनदाट अरण्य आणि पायथ्याशी शांतपणे विस्तारलेला शिवसागर जलाशय आपल्याला अदभुत सौंदर्याची अनुभुती देतो. थोडक्यात काय जर तुम्हाला बोटींग, जंगल भटकंती आणि गिर्यारोहण या सर्वांचा एकत्रित आनंद घ्यायचा असेल तर वासोटा हा तुमच्यासाठी उत्तम पर्याय ठरु शकतो.  

          माझं जन्म गाव सातारा, त्यात कास बामणोली ला भरपुरवेळा जाण झाल होतं पण वासोट्याचा मुहर्त काय निघत नव्हता. फक्त मुखदर्शन घेतल्याशिवाय पर्याय नव्हता. शेवटी गेल्या गुरुवारी माझा भाऊ समीरचा फोन आला आणि ठरल यावेळी किल्ला सर करायचाच. त्याच्या सल्ल्याप्रमानेच शनिवारी दुपारी घरातुन निघालो आणि संध्याकाळी सातार्यात हजर झालो. आडके (समीरला प्रेमाने मी आडनावाने संबोधतो.) त्यांच्या लाडक्या बजाज बॉक्सर ला घेऊन  स्टॅन्डवर हजर होते स्वागतासाठी. अर्थात त्याला समोर पाहुन आनंदच झाला होता कारण आधीच मकर संक्रान्तीला घरातुन बाहेर निघालो म्हणुन बायकोचा फुगा फुगला होता पण यावेळी तिळगुळ वासोट्यावरच वाटायचे अस मनोमनं ठरवुन निघालेलो मी आता समीर समोर उभा होतो.

           समीरकडुन मिळालेल्या माहीतीनुसार आम्हाला धरुन ट्रेकला जाणारे आम्ही एकुन सोळाजन होतो त्यात समीर सोडला तर मी कोणालाच ओळखत नसल्यामुळे मनात थोडी शंकेची पाल चुकचुकली होती. पण याच लोकांबरोबर उरलेला दिड दिवस एकदम टेन्शंन फ्री कसा गेला तेच कळाले नाही. त्या  बद्दल त्या सर्वांचे मनापासुन आभार. 

 

वासोट्याला जाण्यासाठी प्रामुख्याने तीन मार्ग आहेत. पहीला महाबळेश्वर-तापोळामार्गे दुसरा कास पठारच्या घाटमार्गावरुन आणि तिसरा कोकणामधुन. कोणतीही वाट निवडा फरक फक्त अंतरात पडेल पण एक गोष्ट प्रामुख्याने लक्षात येईल ती म्हणजे ईश्वराने मुक्त हस्ताने निसर्गाची उधळन या प्रदेशावर केली आहे. कोणत्याही बाजुला कटाक्ष टाकला तरी एखाद सुंदर चित्रच पाहतोय असा भास व्हावा ते्ही हाय डेफिनेशन मध्ये.

कोकणातील चिपळुन मार्गे चोरवणे गावापर्यंत वाहनाने जाण्याची सोय आहे. तिथुन पुढे जंगलातुन चालत नागेश्वराच्या सुळक्याकडुन वासोट्या पर्यंत पोहचता येते. तर सातार्याहुन कास घाटमाथा मार्गे बामणोली गावापर्यंत एसटीने आणि तिथुन पुढे लॉंचने तासाभरात मेट इंदवली गावापर्यंत पोहचता येते. मुळात सातारा ते कास हाच प्रवास इतका रोमहर्षक आहे की नकळत मनातल्या मनात आपण चिंतन करायला लागतो.

सातारा सोडुन समर्थ मंदीरपासुन गाडी वर वळाली की डाव्या बाजुला अजिंक्यतारा ताठ मानेने येणार्या जाणार्यांच अभिवादन स्वीकारत असतो. तिथुन पुढे बोगद्या पासुन उजव्या बाजुला लागलात की गाडीला फर्स्ट गिअर शिवाय पर्याय नसतो कारण आपण यवतेश्वर घाट चढायला सुरवात केलेली असते. घाट चढतानाच उजव्या बाजुला सहज नजर टाकली तर अस्ताव्यास्त पसरेलेल सातारा शहर त्याच्या सद्य परिस्थितीची जाणीव आपल्याला करुन देतं. रस्त्याने जातानाच डाव्या बाजुला यवतेश्वराची कमान आपलं लक्ष वेधुन घेते. यवतेश्वरला शकराच पुरातन मंदिर आहे. आवर्जुन भेट द्यावी अस ठिकाण. कारण हल्ली फार कमी जागा उरल्यात जिथे आपले हात आपोआप जोडले जातात अथवा आपण नतमस्तक होतो.

एका अनामिक ओढीने् भारावल्यासारखे आपण पुढे पुढे जात राहतो. घाट चढुन माथ्यावर आलात की उत्तरेला कण्हेर धरण आणि दक्षिनेला उरमोडी धरण शांतपणे  पहुडलेल दिसतं. त्यांच ते लोभसवानं रुपडं डोळ्यात साठऊ तेवढं कमी आहे. उरमोडीच्या वरच भगवं निशाण आपल्या खांद्यावर "समर्थ" पणे मिरवणारा सज्जनगड सात्विक चेहर्याने आपल्याकडे पाहात असतो. नकळत आपल्या तोंडातुन "जय जय रघुवीर समर्थ बाहेर पडतं". आजुबाजुच्या सह्य पर्वतांच्या रांगा, ती हळुच अंगाला स्पर्श करणारी गार हवेची झुळुक, तिच्यातला ताजेपणा, कारवीच रान आणि कोणताही क्रुत्रीमपणा नसलेला नैसर्गिक लाल मातीचा वास. मनावरती गारुड करुन टाकतो. 

 

सभोवतालच्या निसर्गाचा आस्वाद घेत आपण कास पुष्प पठारावर येऊन पोहचतो. तस पाहायला गेलात तर सातारा शहराची एतिहासिक, शुरवीरांचा जिल्हा म्हणुन सुरवातीपासुनच ओळख आहे पण वर्ल्ड हेरिटेज कमिटीने जुलै २०१२ मध्ये हे स्थळ (कास पुष्प पठार) जागतिक वारसास्थळ म्हणुन घोषित केले आणि जगाच्या नकाशावर स्वताची वेगळी मोहोर उमटवली. श्रावणाच्या सुरवातीपासुन इथे निसर्गाचा अनोखा पुष्पसोहळा रंगतो. विविध प्रकाराची, रंगाची ही रानफुले पठारावर इतकी अनोखी दिसतात की देहभान विसुरुन जायला होतं. सर्वात आश्चर्य म्हणजे कोणताही माळी नाही, कुठल खतं नाही का कसल हॉर्टीकल्चर वाल लॅण्डस्केपिंग नाही. इथे सर्व मॅनेज "नि्सर्गच" करतो. तेही विनामुल्य.

वळणा वळणाने जाताना काही धन दांडग्यांचे टुमदार बंगले आणि हॉटेल्स आपल्या नजरेस पडतात जिथे  राहण्या खाण्याच्या सोयी बरोबर फिरण्याचीही उत्तम व्यवस्था केली जाईल असे फलक लावलेले दिसतात. हे सर्व पाहायला छान वाटतं पण एक अनामिक भिती मनात दाटुन जाते, की हे असच वाढत राहील तर कदाचित ह्या अबाधित सौंदर्याची नासधुस करायलाही आपण कमी करणार नाही असो..

घाट माथ्यावरुन थोड पुढे गेल्यावर डाव्याबाजुला आतमध्ये एक मळलेली कच्ची सडक जाते जिथे घाटाई देवीच पुरातन मंदीर आहे. ही देवी वाघावर आरुढ असुन या मंदिराबद्दल अशी आख्यायिका आहे  की दर वर्षी यात्रेला मध्यरात्री इथे वाघ येऊन जातो.तिकडे आत न वळता पक्या सडकेनेच दोन-एक किलोमीटर पुढे गेल्यावर गवतात पाचु चमकावा तसा, "संपुर्ण सातारा शहराला पाणीपुरवठा करणारा आणि गेल्या १०० वर्षात कधीही न आटलेला, गर्द वनराईने वेढलेला कास तलाव" चमकताना आपल्या द्रुष्टीस पडतो.  त्याच्या काठा-काठानेच दुतर्फा झाडांच्या सावलीतुन वळणे घेत, सरतेशेवटी सातारा- कास पठार - बामणोली अशी आपली नयनरम्य रोडट्रीप संपवुन आपण बामणोलीत येऊन पोहचतो.

शिवसागर जलाशयाच्या काठाशी वसलेलं बामणोली हे गाव अतिशय सुंदर आहे. जलाशयाच्या काठाला लागुनच छोटी छोटी हॉटेल्स आपल्या स्वागताला सज्ज दिसतात. जिथे जेवण्या खाण्याची उत्तम सोय उपलब्ध आहे तसेच वासोट्याला जाणार्या लॉंचेस आपल्याला येथुनच उपलब्ध होतात. वासोट्याला जाण्यासाठी वनखात्याची रीतसर परवानगी बामणोलीतुनच घ्यावी लागते. वनखात्याच्या परवानगीनंतर व  आपल्या जवळील साहित्याची तपासनी करुन जवळील सामानाची लिस्ट दिल्यावरच लॉंचने आपल्याला मेट इंदवली गावापर्यंत जाता येते. सर्वात महत्वाच म्हणजे तुम्ही दोन जन असा अथवा पंधरा जण बोटीचे दर १४०० ते १५०० ठरलेले.(दोन्ही बाजुचे धरुन) आणि ठरल्या प्रमाणे जी बोट तुम्हाला घेऊन जाते तीच बोट संध्याकाळ पर्यंत तिथेच थांबुन परत तुम्हाला घेऊन येते.

तुम्ही शिवसागर जलाशयाच्या काठी अशा प्रकारे टेंट मध्ये सुध्दा राहु शकता

एकदा का तुम्ही बोटीत बसलात की शिवसागर जलाशयाच निळसर पाणी आणि आजुबाजुचा रम्य परिसर तुमच लक्ष वेधुन घेतात. नकळत त्या दैवी सौंदर्यात हरवुन जायला होत. त्या सह्यरांगांच पाण्यातल प्रतिबिंब पाहुन असा भास होतो जणु काही एखादी भारदस्त स्त्री आपला केशरंभार सोडुन आरश्यात स्वतचं रुप न्याहाळत आहे. इतक्यात नावाडी बोटीच्या इंजिनाला स्टार्टर मारतो...फाकफाक फाकफाकफाक्फाक...करणार्या त्या आवाजाने आपण भानावर येतो व मागे वळुन पाहतो तशी आपली बोट शांत लयीत वासोट्याच्या दिशेने मार्गस्थ होऊ लागते. जणु काही ति काठाला ओरडुन ओरडुन सांगत असावी काळजी नको संध्याकाळी लवकर परत ये्ईन. 

इंजिनाच्या पंख्यामुळे पाण्यात निर्माण होणार्या वलयांवर मन हळु हळु अलगद तरंगायला लागत. एव्हाना बोटीत "सेल्फी" सेशन सुरु झालेल असतं. लाखमोलाच हे सौंदर्य स्म्रुतीपटलार साठवण्या एवजी मेमरी कार्डवर साठवण्यासाठीची लोकांची धडपड पाहीली की फार गंमत वाटते. शेवटी काय आपणही त्यातलेच या उक्तीप्रमाणे मीही घेतले पाच-सहा कडक सेल्फी. बोट जसजशी धक्या जवळ पोहचु लागते तसतसा वासोटा अंगावर आल्यासारखा दिसु लागतो. नीट निरखुन पाहीलात तर तो ध्यानस्थ बसलेल्या तपस्वी सारखा तेजस्वी भासतो. 

बोटितल्या प्रवासा दरम्यान जर तुमच नशीब चांगल असेल तर एखादा गवा, सांबर अथवा अस्वल पाणवठ्यावर आलेले दिसु शकतात. त्यामुळे नजर चोहोबाजुंला असलेली केव्हाही उत्तम.

एक तासाभरात आपण मेट इंदवली गावात येउन पोहचतो. धरणाच्या पाण्याची पातळी वाढल्यामुळे हे गाव फार पुर्वीच तिथुन उठुन गेल्यामुळे सध्या फक्त भग्न घरांचे अवशेषच इथे पाहायला मिळतात.

तिथे पोहचल्यावर वनविभागाचे कार्यालय लागते. कार्यालय तस छोटंसच आहे. पण जंगलात असलेल्या सर्व प्रजांती विषयी तेथे इत्यंभुत माहीती लावलेली आहे. सर्वात महत्वाच म्हणजे पुन्हा एकदा आपल्या सामाणाची येथे तपासणी कली जाते. ज्यात एखादी वस्तु आक्षेपार्ह आढळली अथवा सदर वस्तु जर तुम्ही बामणोलीत सादर केलेल्या लिस्ट मध्ये समावीष्ट नसेल, तर अश्या वस्तु सरळ सरळ जप्त करण्याची परवानगी वन अधिकारयांना देण्यात आलेली आहे. तसेच आपल्या जवळ जेवढ्या प्लॅस्टीकच्या वस्तु आहेत त्या प्रत्येक वस्तुगणिक रु वीस प्रमाणे तिथे डिपॉझिट भरावे लागते. जे तुम्हाला परत खाली आल्यावर त्या वस्तु दाखवल्यावरच परत मिळते. उाद्देश हाच की लोकांनी वरती अथवा जंगलात घाण करु नये. आणि खर सांगु या नियमामुळे लोक साध बाटलीच टोपण फेकताना सुध्दा विचार करत होते. एक साधा पण स्तुत्य उपक्रम.

इंदे मेटवली गावच्या अवशेषांच्या जवळूनच गडावर जाणारा धोपट मार्ग आहे. या मार्गाने काही अंतर गेल्यावर आपण पायथ्याला पोहोचतो. पायथ्याला ओढ्याकाठी मारुतीची मूर्ती आहे. येथूनच किल्ल्याची चढण आणि जंगल सुरू होते.  

सोबतच्या पाण्याच्या बाटल्या ओढ्यातून भरुन घेणे गरजेचे आहे. हा चढाईचा मार्ग दुतर्फा असलेल्या घनदाट जंगलामधून जातो. यात वेगवेगळ्या प्रकारची झाडे व वनस्पती आपल्याला दिसतात. या जंगलात अनेक प्रकारची वन्य श्वापदे आहेत. श्वापदांत गवे आणि अस्वले प्रामुख्याने आहेत. त्यामुळे सावधगिरीने आणि गोंगाट न करता चढाई करावी लागते. कुठलाही प्राणी केव्हाही दर्शन देऊ शकतो. त्यातल्यात्यात गव्यापासून आणि अस्वलापासून अंतर राखणे सुरक्षिततेच्या दृष्टीने महत्त्वाचे असते.

अर्धाअधिक किल्ला चढल्यावर एक वाट उजवीकडे जाते. ही वाट केतकीच्या गाद्याजवळून पुढे नागेश्वराकडे जाते. सरळ वाटेने वर चढल्यावर जंगल विरळ होऊन कारवीचे रान लागते. कारवीच्या रानातून वर चढल्यावर किल्ल्याच्या पायर्‍या लागतात. त्या चढून भग्न प्रवेशद्वारातून गडात प्रवेश होतो.

गडाच्या प्रवेशद्वाराजवळून डावीकडील तटबंदीच्या कडेने जाऊन पूर्वेकडील बाजूस पोहोचल्यावर शिवसागर जलाशयाचा आणि अथांग पसरलेल्या जंगलाचा देखावा आपल्याला मुग्ध करतो.

याच बाजूला पाण्याचे टाके आहे. हे टाके भिंतीमुळे दोन भागात विभागले गेले आहे. टाक्यात पाणी असेल तरी ते उकळ्याशिवाय पिऊ नये. येथून झाडीतून दक्षिण टोकावर गेल्यावर समोरच जुना वासोट्याचा डोंगर दिसतो. जुन्या वासोट्याच्या पश्चिमेलाच महाराष्ट्रातील दुसर्या क्रमांकाचा उंच कडा आहे. ज्याचे नाव बाबु कडा. ९० अंशात कललेल्या बाबू कड्यापासुन पाताळवेरी गेलेल्या दरीचे दृश्य आपल्याला खिळवून ठेवते.थोडक्यात काय "नजर हटी दुर्घटना घटी". 

सुचना इथे गेल्यावर सेल्फी वैगरे घेण्याचा मोह टाळावा. कारण वाढलेल्या गवताचा अंदाज न आल्यामुळे पाय घसरुन याआधीही तेथे काही अपघात झालेले आहेत.

तसेच येथून परत पा्ण्याच्या टाक्यांकडे येऊन उत्तर टोकाकडे निघायचे. गडावरही सर्वत्र झाडीझाडोरा वाढला असल्यामुळे गडावरच्या वास्तू त्यात लुप्त झाल्या आहेत. वाटेवर मारुती मंदिर, मोठ्या वाड्याचे अवशेष तसेच महादेव मंदिर आहे. तेथून पुढे उत्तरेकडील माची आहे.या माचीला पाहील की लोहगडाची आठवण आल्याशिवाय रहात नाही या माचीवर बांधकाम नाही. पण येथून दूरपर्यंतचा परिसर दिसतो. नागेश्वर अथवा नागफनी सुळक्याचे उत्तम दर्शन होते. कोकणातील विस्तृत प्रदेशही येथून न्याहाळता येतो.

वासोटा ज्या डोंगरावर आहे तेथे वसिष्ठ ऋषींचा एक शिष्य राहत होता, म्हणून त्याने या डोंगराला आपल्या गुरूंचे नाव दिले, अशी आख्यायिका आहे. ’वसिष्ठ’चे पुढे वासोटा अथवा वसिष्ठांचा कट्टा असा अपभ्रंश होउन वासोटा झाला असावा अशी कल्पना आहे. या किल्ल्याची मूळ बांधणी ही शिलाहार वंशीय दुसर्‍या भोजराजाने केली असल्याचा उल्लेख आढळतो.

शिवाजी महाराजांनी जावळी जिंकल्यानंतर आसपासचे अनेक किल्ले घेतले, पण वासोटा जरा दूर असल्याने घेतला नाही. पुढे शिवाजी महाराज पन्हाळगडावर अडकले असताना, आपल्या मुखत्यारीत मावळातील पायदळ पाठवून त्यांनी वासोटा किल्ला दि ६ जून १६६० रोजी घेतला.वासोट्याचे नाव महाराजांनी व्याघ्रगड असे ठेवले. याच्या दुर्गमतेबद्दल पेशवाईत सुद्धा नोंद आहे. शिवकाळात  या किल्ल्याचा वापर 'तुरुंग' म्हणून केला जात असे. याचे कारण तेथील निर्जन व घनदाट असे अरण्य आणि वाघ, बिबट्यांसारख्या हिंस्त्र पशुंचा असलेला मुक्त वावर. 

अफझलखाच्या वधानंतर महाराजांच्या  दोरोजी या सरदाराने राजापुरावर